Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Bytom_Odrzański

Bytom Odrzański (niem. Beuthen an der Oder) - miasto w województwie lubuskim w powiecie nowosolskim. Położone jest 22 km nazachód od Głogowa i 12 km na wschód od Nowej Soli.

Historia

Bytom Odrzański wzmiankowany był już w 1005 roku. Średniowieczny gród słowiański znany z obrony przed wojskami niemieckimi cesarzaHenryka V w 1109 roku (idącego wówczas na Głogów) wymienia w swoich kronikach Gall Anonim.

(.) A gdy chciał ze sprawionymi szykami wyminąć gród Bytom, jako niemożliwy do zdobycia ze względu na obwarowania i naturalne położenie wśród opływających go wód i oblegających moczar i bagien, niektórzy słynniejsi z jego rycerzy zboczyli pod gród, pragnąc okazać w Polsce swą cnotę rycerską, a wypróbować siły i odwagę Polaków. A grodzianie, otwarłszy bramy, wyszli naprzeciw z dobytymi mieczami, nie obawiając się ani mnogości różnorodnych wojsk, ani napastliwości Niemców, ani obecności samego cesarza, lecz czołowo stawiając im odważny i mężny opór. Widząc to cesarz niesłychanie się zdumiał, że tak ludzie bez zbroi ochronnej walczyli gołymi mieczami przeciw tarczownikom, a tarczownicy przeciw pancernym, spiesząc tak ochoczo do walki jakoby na biesiadę. Wtedy jakoby rozgniewany na zakusy swoich rycerzy cesarz posłał tam kuszników i łuczników, aby przynajmniej przed ich groźbą grodzianie ustąpili i cofnęli się do grodu. Ale Polacy na pociski i strzały zewsząd lecące tyle zwracali uwagi co na śnieg lub na krople deszczu. Tam też cesarz po raz pierwszy przekonał się o odwadze Polaków, bo nie wszyscy jego rycerze wyszli cało z tej walki. (...)

Gall Anonim, Księga Trzecia, Rozdział III

W 1157 roku gród został spalony przez wycofujące się przed Niemcami wojska polskie. Prawa miejskie miasto uzyskało około połowy XIIIwieku. W latach 1289-1504 Bytom należał do Piastów śląskich. Od 1331 znalazł się pod zwierzchnictwem Czech.

W 1469 miasto przeszło w ręce prywatnych właścicieli. Nabywcą był ród rycerski Glaubitzów. W latach 1526-1561 właścicielami miasta byli Rechenbergowie. Od 1561 roku miasto należało do rodziny Schönaichów. Pod rządami Habsburgów, od 1526, następuje rozkwit miasta - największy w latach 1580-1618, za panowania Fabiana i Jerzego von Schönaichów. W latach 1601-1628 działało tutaj słynne w Europiekalwińskie gimnazjum akademickie z prawem nadawania tytułów bakałarza i magistra - tzw. "Schönaichianum". Jednym z absolwentówtegoż gimnazjum był wielki pisarz i poeta niemiecki - Martin Opitz.^{[potrzebne źródło]}

Od 1742 miasto należało do Prus. W XIX wieku posiadało kanalizację i wodociągi.

13 lutego 1945 r. Bytom został zajęty przez wojska radzieckie. Poważnie zniszczone miasto przejęła wkrótce administracja polska. Dotychczasowi mieszkańcy zostali wysiedleni do Niemiec i zastąpieni polskimi osadnikami.

4 czerwca 1988 na przejeździe kolejowym pod Bytomiem miała miejsce tragiczna katastrofa drogowa z udziałem Ludowego Wojska Polskiego: wojskowa ciężarówka Star 66, wioząca trzynastu żołnierzy na prace melioracyjne na pobliskich łąkach - z winy kierowcy - wtargnęła pod pędzący 70 km/h pociąg. W wyniku zderzenia eksplodowało osiem kanistrów z benzyną. Na miejscu zginęło 5 osób, kolejnych pięć po przewiezieniu do szpitali (niektórzy mieli poparzenia 90% powierzchni ciała). ^[1]

Obecnie mieszkańcy czerpią dochody z rolnictwa, głównie z uprawy ziemniaków i hodowli bydła. Poza tym w mieście są zakłady metalowe. Co roku odbywa się tu Festiwal Twórczości Muzycznej Niewidomych oraz Flis Odrzański.

Zabytki

• późnorenesansowy ratusz z XVII w. został wybudowany w latach 1602-1609 w zachodniej pierzei rynku, na dwóch połączonych, średniowiecznych działkach.
• odrestaurowany zespół architektoniczny zabytkowej starówki - późnorenesansowe, barokowe, klasycystyczne i eklektyczne kamieniczki wokółrynku
• gotycki kościół pw. świętego Hieronima z XIV wieku.
• pięć krzyży pokutnych wmurowanych w wieżę w/w kościoła.
• kościół ewangelicki z XVIII wieku. Wybudowany w latach 1741 - 1746 z wykorzystaniem murów dawnego późnorenesansowego protestanckiego gimnazjum Schönacha. Salowy, murowany z cegły, wewnątrz otoczony dwupiętrowymi, drewnianymi emporami. Obok kościoła neogotycka wieża dobudowana w 1846 roku. Obecnie pusty, nieużywany. W 2006 roku zakupiony został przez Fundację Archeologiczną z Zielonej Góry. Do roku 2012 zaplanowano ukończenie renowacji budynku i utworzenie w nim Archiwum Archeologicznego.
• kamienice z XVII-XIX wieku (m.in. barokowe elewacje)
• fontanna kolumnowa z końca XIX w.
• barokowa tablica pamiątkowa z napisem dotyczącym zniszczeń dokonanych w trakcie przejazdu lisowczyków 6 grudnia 1620 roku. Umiejscowiona na fasadzie budynku dawnej apteki w rynku.
• pozostałości fosy miejskiej
• domy mieszczańskie z XVIII i XIX wieku na ul. Głogowskiej